Туой — киһи оҥорбут бастакы матырыйаала. Саамай былыргы туой иһиттэри 7000 сыл анараа өттүгэр оҥорбуттара биллэр. Айылҕа туойун кытта кумаҕы, оту, көтөр түүтүн булкуйан оҥороллоро. Оттон учуонайдар бу ньыма көмөтүнэн оччотооҕу кэмҥэ кимнээх олорбуттарын, туох үүнээйи үүммүтүн, ханнык кыыл, көтөр төрүү-үөскүү сылдьыбытын быһаарар кыахтаахтар. Сахаларга былыргыттан туой иһит-хомуос арааһа баара. Аныгы үйэҕэ туойунан дьарыгы сөргүтэн саҥа иһиттэри айан таһаарара буоллулар. Биир оннук ураты оҥоһук — хомпуор. Хомпуор умайа сылдьар чох көмөтүнэн аһы сылытарга аналлаах. Эбэтэр, көмүлүөк уота умуллан хааллаҕына, таһынааҕы ыаллартан уоттаах чоҕу ыларга туттуллар эбит. Билигин хомпуору дьиэни ыраастыыр оту буруолатарга туһаналлар. Быыстапкаҕа итии чэйи иһэр оҕонньоттор, хамсалаах Байанай, ураһа, балаҕан быһыылаах аныгылыы хомпуордары көрүөххэ сөп.
Алтынньы 10 күнүгэр Майаҕастааҕы «Түмсүү» норуот айымньытын киинигэр туойтан «Хомпуор» иһит оҥоруутугар маастар кылаас ыытылынна. Маастар кылааһы Оксана Тарская тэрийэн ыытта.
