2005 сыллаахха Саха республикатын президенэ Вячеслав Анатольевич Штыров уурааҕынан сэтинньи ый 25 күнэ Олоҥхо күнүнэн биллэриллибитэ. ЮНЕСКО туох – ханнык иннинэ олоҥхону аан дойду культуратын шедеврын быһыытынан үйэтитэри, харыстыыры, киэн эйгэҕэ таһаарары ирдиир, уонна аан дойду культуратын шедевринэн билиммитэ.
Хомус — Олонхо дойдутун духуобунай култууратын бэлиэтэ. Cуустэн тахса дойдуга тарҕаммыт хомус 162 араас көрүҥэ баара биллэр. Хомус 5000 сыл анараа оттугэр үөскээбит диэн үөрэтэллэр. Түҥ былыргыттан аргыс буолан кэлбит инструмент аныгы үйэ киһитин арахсыспат, тыыннаах, алыптаах, айылҕа дорҕоонун кутун-сүрүн иҥэрэр доҕоро буолар.
Сэтинньи ый 30 күнүгэр Хоро нэһилиэгэр Олоҥхо декадатын чэрчитинэн, Хомус күнүн бэлиэтиир “Өбүгэ оонньуута” нэһилиэк иһинээҕи хамаанданан күрэх ыытылынна. Күрэх балаһыанньатынан 6 түһүмэҕинэн 4 сүүмэрдэммит хамаанда күөн көрүстүлэр.
Күрэх түмүгүнэн: 1 миэстэ — 4 нүөмэрдээх хамаанда (Прокопий Николаевич Трулин, Мария Михайловна Прокопьева, Эрхаан Москвитин, Кыыма Самсонова). 2 миэстэ — 3 нүөмэрдээх (Олег Михайлович Копырин, Надежда Степановна Петрова, Гриша Петров, Сахалина Сивцева), 3 миэстэ — 2 нүөмэрдээх хамаанда (Михаил Михайлович Стрекаловский, Любовь Ивановна Тарабукина, Андрей Крылов, Нарыйаана Попова), 4 миэстэ — 1 хамаанда (Иннокентий Дмитриевич Крылов, Мария Ивановна Пухова, Ваня Стручков, Динара Гоголева).
Хомусчут Александра Егоровна Илистярова
